اهمیت و نقش مهارت های زندگی

مهارت های زندگی عبارتند از توانایی هایی که منجر به ارتقای بهداشت روانی افراد جامعه ، غنای روابط انسانی ، افزایش سلامت و رفتارهای سلامتی در سطح جامعه می گردند . مهارت های زندگی ، هم به صورت یک راهکار ارتقای سلامت روانی و هم به صورت ابزاری در پیشگیری از آسیب های روانی – اجتماعی مبتلا به جامعه نظیر اعتیاد ، خشونت های خانگی و اجتماعی ، آزار کودکان ، خودکشی ، ایدز ، و موارد مشابه قابل استفاده است . به طور کلی مهارت های زندگی ابزاری قوی در دست متولیان بهداشت روانی جامعه در جهت توانمند سازی جوانان در ابعاد روانی – اجتماعی است . این مهارت ها به افراد کمک می کنند تا مثبت عمل کرده و هم خودشان و هم جامعه را از آسیب های روانی – اجتماعی حفظ کرده و سطح بهداشت روانی خویش و جامعه را ارتقاء بخشند .

در این مقاله به بررسی تعریف مهارت های زندگی ، تاریخچه مهارت های زندگی و اهمیت مهارت های زندگی می پردازیم .

تعریف مهارت های زندگی

سازمان جهانی بهداشت ، مهارت های زندگی را چنین تعریف نموده است : توانایی انجام رفتار سازگارانه و مثبت به گونه ای که فرد بتواند با چالش ها و ضروریات زندگی روزمره کنار بیاید . یونیسف مهارت های زندگی را به این صورت تعریف می کند : " یک رویکرد مبتنی بر تغییر رفتار یا شکل دهی رفتار که برقراری توازن میان سه حوزه را مد نظر قرار می دهد . این سه حوزه عبارتند از : دانش ، نگرش و مهارت ها ". تعریف یونیسف بر شواهد پژوهشی مبتنی است که نشان می دهند اگر در توانمند سازی افراد جامعه بحث دانش ، نگرش و مهارت به صورت تلفیقی مورد توجه قرار نگیرد ، نتیجه مورد انتظار یعنی کاهش رفتارهای پر خطر به دست نمی آید . 

تاریخچه مهارت های زندگی

آموزش مهارت های زندگی در سال 1979 و با اقدامات دکتر گیلبرت بوتوین آغاز گردید . او در این سال یک مجموعه آموزش مهارت های زندگی برای دانش آموزان کلاس هفتم تا نهم تدوین نمود که با استقبال فروان متخصصان بهداشت روان مواجه گردید . این برنامه آموزشی به نوجوانان یاد می داد که چگونه با استفاده از مهارت های رفتار جرات مندانه ، تصمیم گیری ، و تفکر نقاد ، در مقابل وسوسه یا پیشنهاد سوءمصرف مواد از سوی همسالان مقاومت کنند . هدف بوتوین طراحی یک برنامه واحد پیشگیری اولیه بود و مطالعات بعدی نشان داد که آموزش مهارت های زندگی تنها در صورتی به نتایج مورد نظر ختم می شود که همه مهارت ها به فرد آموخته شود . پژوهش ها حاکی از آن بودند که این برنامه در پیشگیری اولیه چندین نوع مواد مخدر از جمله سیگار موفق بوده است . به دنبال این اقدام مقدماتی ، از سال 1993 به بعد سازمان جهانی بهداشت با هماهنگی یونیسیف ، برنامه آموزش مهارت زندگی را به عنوان یک طرح جامعه پیشگیری اولیه و ارتقای سطح بهداشت روانی کودکان و نوجوانان معرفی نمود . این برنامه در کشورهای مختلف دنیا اجرا شد و گزارش های امید بخشی از کارایی این برنامه منتشر شد . 

اهمیت مهارت های زندگی

پژوهش های متعدد نشان داده اند که خودآگاهی ، عزت نفس ، و اعتماد به نفس ، شاخص های اساسی توانمندی ها و ضعف های هر انسانی هستند . این سه ویژگی فرد را توانا می سازند که فرصت های زندگی اش را ارزشمند بداند ، برای مقابله با خطرات احتمالی آماده باشد ، به خانواده و جامعه اش فکر کنند و نگران مشکلاتی که در اطرافش وجود دارد باشد و به چاره اندیشی بپردازد . مهارتهای زندگی به عنوان واسطه های ارتقای سه ویژگی خودآگاهی ، عزت نفس ، و اعتماد به نفس در آدم ها می توانند فرد و جامعه را در راه رسیدن به اهداف عالی کمک نمایند ، به همین علت اهمیت مهارت های زندگی مشخص می شود . 

سوالات متداول

1- ✔️ تعریف مهارت های زندگی چیست؟

✔️ سازمان جهانی بهداشت ، برای مهارت های زندگی تعریفی ارائه نموده است که در متن مقاله توضیح آن ارائه شده است.

2- ✔️ تاریخچه مهارت های زندگی چیست؟

✔️ آموزش مهارت های زندگی در سال 1979 و با اقدامات دکتر گیلبرت بوتوین آغاز گردید که در متن مقاله شرح داده شده است.

3- ✔️ اهمیت مهارت های زندگی چیست؟

✔️ مهارت های زندگی به عنوان واسطه های ارتقای سه ویژگی اصلی مهارت های زندگی هستند که در متن مقاله مطرح شده است.