واکسن های نوزادان و کودکان
واکسیناسیون موثرترین و ایمن ترین راه برای محافظت از کودکان در برابر بیماری های واگیردار است . واکسن ها یک پیشرفت اساسی در برنامه های پیشگیری محسوب می شوند و با جلوگیری از ابتلا به بیماری های واگیردار شدید ، از سلامت فرزند شما محافظت می کنند .
برنامه واکسیناسیون نوزادان و کودکان بسته به جایی که زندگی می کنید ، سلامت فرزندتان و نوع واکسن های موجود متفاوت است . برخی از واکسن ها ممکن است به عنوان بخشی از واکسیناسیون های ترکیبی باشند که در این صورت ، عمل تزریق برای کودک کمتر انجام می شود . در ادامه مقاله با واکسن های نوزادان و کودکان و واکسن های دو ، چهار ماهگی و یک سالگی بیشتر آشنا می شوید .
واکسن چیست ؟
نوزادان با محافظت در برابر برخی از بیماری ها به دنیا می آیند زیرا مادران قبل از تولد فرزندان ، آنتی بادی ( پروتئین های ساخته شده توسط بدن برای مبارزه با بیماری ) را به آن ها منتقل می کنند و نوزادان شیرخوار همچنان با تغذیه از شیر مادر به دریافت این آنتی بادی ها ادامه می دهند اما در هر دوی این موارد ، حمایت ها موقتی است .
واکسیناسیون راهی برای ایجاد ایمنی در برابر برخی از بیماری هاست که این کار با استفاده از مقادیر اندکی از میکروب های کشته شده یا ضعیف شده که عامل بیماری هستند انجام می شود . این میکروب ها می توانند ویروس ( مانند ویروس سرخک ) یا باکتری ( مانند باکتری سینه پهلو ) باشند .
واکسن ها سیستم ایمنی بدن را تحریک می کنند تا طوری واکنش نشان دهد که انگار عفونت واقعی در بدن وجود دارد . در این صورت عفونت دفع می شود اما بدن میکروب را به یاد می آورد که در نتیجه اگر این میکروب بار دیگر وارد بدن شود بدن می تواند با آن مبارزه کند .
در ایران چه واکسن هایی برای نوزادان و کودکان تزریق می شود ؟
انواع واکسن هایی که برای نوزادان و کودکان تجویز می شوند عبارت اند از واکسن های سه گانه ، دوگانه ، کزاز ، ب . ث . ژ ، ام ام آر ( MMR ) ، فلج اطفال و هپاتیت ب . واکسن سه گانه ترکیبی از واکسن های کزاز ، دیفتری و باکتری کشته شده سیاه سرفه است .
واکسن دوگانه ، ترکیبی از کزاز و دیفتری است و واکسن ب . ث . ژ برای پیشگیری از ابتلای کودک به انواع جدی سل طراحی شده است . از سوی دیگر ، واکسن ام ام آر ، حاوی ویروس زنده ضعیف شده سرخک ، اوریون و سرخجه است که به صورت گسترده ای در جهان مورد استفاده قرار می گیرد .
واکسن فلج اطفال نیز همانطور که از نامش پیداست برای پیشگیری از بیماری فلج اطفال ساخته شده که دو نوع تزریقی و خوراکی دارد و توسط سازمان بهداشت جهانی به شدت توصیه شده است . همچنین توصیه شده است که نوزادان در 24 ساعت اول زندگی ، واکسن هپاتیت b را دریافت کنند زیرا امکان دارد که این ویروس در بدو تولد و زایمان از مادر به نوزاد منتقل شود .
زمان بندی واکسیناسیون نوزادان و کودکان چگونه است ؟
کودکان تا سن 6 سالگی مهم ترین واکسن ها را دریافت می کنند و پس از آخرین نوبت واکسن های سه گانه ، باید هر ده سال یک بار واکسن های دوگانه به بزرگسالان تزریق شوند . در ادامه زمان بندی واکسیناسیون نوزادان و کودکان مطرح شده است .
-
بدو تولد : ب . ث . ژ ، فلج اطفال و هپاتیت ب
-
2 ماهگی : سه گانه ، فلج اطفال ، هپاتیت ب
-
4 ماهگی : سه گانه ، فلج اطفال
-
6 ماهگی : سه گانه ، فلج اطفال ، هپاتیت ب
-
یک سالگی : ام ام آر
-
18 ماهگی : سه گانه ، فلج اطفال ، ام ام آر
-
4 تا 6 سالگی : سه گانه ، فلج اطفال
واکسن ها از چه بیماری هایی پیشگیری می کنند ؟
بیماری هایی که سال ها موجب عوارض مزمن یا حتی مرگ در افراد می شدند به لطف واکسن تا حدود زیادی ریشه کن شدند که در ادامه با بیماری هایی آشنا می شوید که با واکسن قابل پیشگیری هستند .
كزاز : علائم و نشانه های این بیماری شامل سفت شدن دردناک ماهیچه ها است که معمولاً در کل بدن اتفاق می افتد . این بیماری می تواند منجر به سفتی فک و مشکل در باز کردن دهان شود . از هر ده نفر مبتلا به کزاز ، یک نفر می میرد .
دیفتری : علائم و نشانه های این بیماری شامل یک پوشش ضخیم در قسمت پشت گلو است که می تواند تنفس را سخت کند و می تواند منجر به مشکلات تنفسی ، فلج و نارسایی قلبی شود . پیش از اینکه این واکسن ، اختراع شود 15 هزار نفر هر سال در ایالات متحده در اثر این بیماری جان خود را از دست می دادند .
سیاه سرفه : علائم و نشانه های این بیماری شامل سرفه های شدید است که می تواند خوردن ، نوشیدن یا نفس کشیدن را برای کودک دشوار کند و این علائم می توانند تا چندین هفته ادامه داشته باشند . سیاه سرفه می تواند منجر به ذات الریه ، تشنج ، آسیب مغزی یا مرگ شود و در نوزادان می تواند به شدت خطرناک باشد . در این زمینه یادگیری اقدامات لازم هنگام تشنج ضروری است .
سل : سل به طور کلی ، بر ریه ها تاثیر می گذارد و البته می تواند سایر قسمت های بدن را نیز تحت تاثیر قرار دهد . در بیشتر موارد ، علائم این بیماری بارز نیست که به عنوان سل پنهان شناخته می شود . حدود ده درصد از سل های پنهان به بیماری فعال منجر می شوند که در صورت عدم درمان ، نیمی از مبتلایان را می کشد . علائم کلاسیک سل مزمن عبارت اند از : مخاط حاوی خون ، تب ، عرق شبانه و کاهش وزن .
سرخک : این بیماری یک بیماری عفونی بسیار واگیردار است که ناشی از ویروس سرخک است . علائم معمولاً 10 تا 12 روز پس از قرار گرفتن در معرض یک فرد آلوده ایجاد می شود . 7 تا 10 روز طول می کشد .علائم اولیه معمولاً شامل تب اغلب بیشتر از 40 درجه ، سرفه ، آبریزش بینی و چشم های ملتهب است . همچنین دانه های قرمز و صافی بر روی صورت فرد دیده می شود که سپس به قسمت های دیگر پخش می شود . واکسیناسیون می تواند از مرگ ناشی از سرخک پیشگیری کند .
اوریون : نشانه اصلی این بیماری التهاب غده بناگوشی است ولی ممکن است علائم آن به غده های دیگر بدن نیز سرایت کند . نشانه های این بیماری عبارت اند از : تب ، تورم غدد لنفاوی ، سردرد و آبریزش چشم و بینی .
سرخجه : علائم و نشانه های این بیماری به این صورت است که دانه های قرمز پوستی معمولاً در پشت گوش ظاهر می شوند و سپس در صورت و سایر مناطق بدن پخش می شوند . همچنین غدد لنفاوی در پشت گوش و ناحیه پشت گردنی نیز ملتهب می شود .
هپاتیت B
علائم و نشانه ها شامل خستگی ، اسهال و استفراغ ، زردی ( پوست یا چشم زرد ) و درد در عضلات ، مفاصل و معده است اما معمولاً علائم به هیچ وجه مشاهده نمی شوند . این بیماری می تواند منجر به آسیب به کبد یا سرطان کبد شود و می تواند یک کودک از هر چهار کودکی که مبتلا به این عفونت هستند را دچار آسیب کبدی یا سرطان کبد کند .
فلج اطفال : نشانه های این بیماری می تواند شبیه نشانه های آنفولانزا باشد یا به هیچ وجه علائمی نداشته باشد . فلج اطفال می تواند منجر به فلج دائمی شود و گاهی اوقات مرگ را در پی دارد . در دهه 50 میلادی ، فلج اطفال سالانه بیش از 15 هزار نفر را در ایالات متحده به فلج شدن دچار می کرد .
چگونه می توان درد واکسن را برای کودک به حداقل رساند ؟
سوزن سرنگ می تواند برای کودک ایجاد درد کند بنابراین برای کاهش درد قبل از واکسیناسیون یا بعد از آن به فرزند خود ایبوپروفن یا استامینوفن ندهید زیرا این امر می تواند بر عملکرد واکسن تاثیر بگذارد . حداقل 6 ساعت پس از واکسیناسیون برای کاهش درد یا تب صبر کنید .
یک ساعت قبل از تزریق از بی حسی موضعی ( پمادی که باعث بی حسی موقت می شود ) استفاده کنید . ممکن است لازم باشد با پزشک مشورت کنید که قرار است واکسن به کدام قسمت بدن فرزندتان تزریق شود . داروخانه می تواند به شما در یافتن پماد مناسب برای کاهش درد واکسن فرزندتان کمک کند .
به فرزند خود قبل از تزریق ، شیر داده یا قبل از آن به او آب قند بدهید ( با یک قاشق چایخوری یا پستانک ) . سعی کنید در طول تزریق واکسن ، حواس کودک را پرت کنید ( برای مثال با حباب ساز یا کتاب خواندن ) و به او نفس عمیق کشیدن را یاد بدهید . سعی کنید در طول تزریق واکسن ، اضطراب خود را کنترل کرده و فرزندتان را نیز از نظر جسمی آرام کنید ، او را در آغوش گرفته و نوازشش کنید .
جمع بندی
همانطور که مطالعه کردید ، با پیشرفت علم پزشکی ، واکسن های زیادی برای پیشگیری از بیماری های مزمن در افراد ساخته شدند که باعث افزایش طول عمر انسان ها و بهبود سلامت جسمی آن ها شده اند . بنابراین لازم است والدین از واکسن های دوره نوزادی و کودکی آگاه بوده و فرزندانشان را به موقع برای تزریق این واکسن ها به مراکز بهداشت ببرند .
از سوی دیگر ، در ایران یک کارت واکسیناسیون به هر فرد تعلق می گیرد که در آن مشخص شده کودک چه واکسن هایی را دریافت کرده است . این کارت ، در طرح سنجش سلامت نیز مورد بررسی قرار می گیرد که برای آشنایی با طرح سنجش سلامت نوآموزان می توانید در ادامه و بر روی لینک زیر کلیک کنید .
اگر پس از مطالعه این مقاله، باز هم سوالاتی در مورد واکسن های نوزادان و کودکان داشتید می توانید با کارشناسان سامانه مشاوره فیلیا تماس بگیرید و یا برای مطالعه مطالب بیشتر ، کانال مشاوره روانشناسی کودک و نوجوان را دنبال کنید .
سوالات متداول
1- ✔️ واکسن ها برای پیشگیری از ابتلا به چه بیماری هایی استفاده می شوند ؟
✔️ کزاز ، دیفتری ، فلج اطفال ، سرخجه ، هپاتیت و سل ، بیماری هایی هستند که توسط واکسن قابل پیشگیری هستند که به جزئیات آن در مقاله بیشتر پرداخته شده است .
2- ✔️ واکسن سه گانه در چه زمانی برای کودک تزریق می شوند ؟
✔️ این واکسن در 2 ، 4 و 6 ماهگی کودک و همچنین 18 ماهگی و 4 تا 6 سالگی کودک تزریق می شود که در مقاله به جزئیات آن بیشتر پرداخته شده است .
3- ✔️ چگونه می توانیم درد واکسن را برای نوزاد کم کنیم ؟
✔️ بهتر است یک ساعت قبل از تزریق واکسن ، از پماد بی حسی موضعی استفاده شود که در مقاله به جزئیات آن بیشتر پرداخته شده است .
جدیدترین مطالب فیلیا
