عوامل و پیامدهای فرسودگی شغلی

فرسودگی شغلی ، نوعی از استرس مرتبط با کار است . این مسئله به وضعیتی اطلاق می شود که فرد دچار خستگی شدید جسمی و روانی می گردد به طوری که ، توانایی او در انجام کارها کاهش پیدا کرده و از هویت شخصی اش فاصله می گیرد .

این وضعیت می تواند بسیار ناراحت کننده باشد زیرا معمولاً پس از اینکه فرد به شدت تحت استرس قرار گرفت ، احساساتی از جمله احساس ناتوانی ، فشار بیش از حد و ناامیدی به سراغ او می آیند که در این وضعیت ، حس می کند نمی تواند خودش را از این گودال فرسودگی بیرون بکشد .

اگر شما هم احساس می کنید که در این وضعیت هستید و یا ممکن است در آینده به آن دچار شوید لازم است قبل از هر اقدامی از عوامل و پیامدهای فرسودگی شغلی آگاه باشید . در این صورت ، می توانید راهکارهای مناسب تری را برای بهبود شرایط خود انجام دهید . در ادامه با علل و نتایج فرسودگی شغلی آشنا می شوید .

فرسودگی شغلی را تشخیص دهید .

برای تشخیص فرسودگی شغلی سؤالات زیر را از خودتان بپرسید . اگر به هر یک از این سؤالات پاسخ مثبت دادید ، نشان می دهد ممکن است دچار فرسودگی شغلی شده باشید . علاوه بر این ، صحبت با روانشناس در این زمینه می تواند به شما کمک کند زیرا این علائم می توانند با افسردگی نیز مرتبط باشند .

• آیا در کار خود بدبین یا منفی باف شده اید ؟

• آیا در شروع کار ، دچار مشکل هستید ؟

• آیا نسبت به همکاران ، مراجعان یا مشتری ها تحریک پذیر و بی قرار شده اید ؟

• آیا انرژی لازم برای انجام کار را ندارید ؟

• آیا تمرکز برای شما سخت شده است ؟

• آیا از دستاوردهای خود رضایت ندارید ؟

• آیا در مورد شغل خود احساس ناامیدی را تجربه می کنید ؟

• آیا برای بهتر کردن حال خود از غذا ، مواد یا الکل استفاده می کنید ؟

• آیا عادات خواب شما تغییر کرده است ؟

• آیا از سردردهای غیر قابل توجیه ، مشکلات معده ، روده و مشکلات جسمی دیگر رنج می برید ؟

چه عواملی باعث فرسودگی شغلی می شوند ؟

برخی ویژگی های شغلی باعث می شوند که افراد تحت استرس های شدید باشند و پس از مدتی دچار فرسودگی شوند . اگر در محل کار خود ویژگی هایی که در ادامه می آید را مشاهده می کنید نشان دهنده این است که شما هم در معرض خطر فرسودگی شغلی هستید .

 الزامات نامشخص یا غیر ممکن . وقتی برای کارمندان مشخص نباشد که چگونه می توانند موفق شوند ، اعتماد به نفس داشتن و لذت بردن از کار برایشان سخت تر می شود . این وضعیت زمانی اتفاق می افتد که برای کارمندان ، شغلشان به اندازه کافی واضح توضیح داده نمی شود ، الزامات دائماً در حال تغییرند یا درک آن ها سخت است و همچنین انتظارات واضح و مشخص نیست .

همچنین ، اگر مسئولیت های یک شغل بیش از مقدار زمانی باشد که برای آن ها اختصاص داده شده است ، واقعاً انجام مناسب این تکالیف امکان ناپذیر است . کارمندان تلاش زیادی خواهند کرد و هرگز کاملاً احساس موفقیت نمی کنند و همین امر باعث احساس فرسودگی در آن ها می شود .

 استرس زیاد و عدم وجود زمان هایی با استرس کم . همه شغل ها و صنایع ، دارای زمان های بحرانی هستند که در آن کارمندان لازم است ساعات بیشتری کار کنند و برای یک دوره ، فشار شغلی شدیدتری را مدیریت کنند که معمولاً این فشارها از نوع استرس مفید است . اگر این تلاش مضاعف ، ساماندهی شده باشد و به طور مناسب جبران و محدود شود ، به کارمندان احساس توانمندی می دهد . هنگامی این زمان های بحرانی ، مشکل ساز می شوند که در کل سال اتفاق بیفتد و زمانی برای تجدید انرژی کارمندان وجود نداشته باشد .

 نبود کنترل شخصی . همه افراد برای تصمیم گیری در چگونگی انجام وظایف شغلی خود هیجان دارند . به طور کلی ، کارمندانی که احساس می کنند محدود شده اند و قادر به اعمال کنترل شخصی بر محیط و تصمیمات روزانه خود نیستند بیشتر در معرض ابتلا به فرسودگی شغلی قرار دارند .

 تعامل ضعیف . این مسئله می تواند منجر به مشکلاتی مثل انتظارات نامشخص شغلی یا شناخت کم کارمندان شود . وقتی یک کارمند با مشکلی مواجه است و کسی در محیط کاری نباشد که فرد بتواند مشکلاتش را با او در میان بگذارد در نهایت باعث فرسودگی شغلی می شود .

 به رسمیت شناخته نشدن . خیلی دشوار است که سخت کار کنید اما دستاوردهای شما به رسمیت شناخته نشود . پاداش دادن ، تحسین در معرض عموم و دیگر نشانه های قدردانی تأثیر بسیار زیادی در حفظ روحیه کارمندان و افزایش رضایت شغلی آن ها دارد . 

 جبران ناکافی . برخی از مشاغل به طور طبیعی استرس زا هستند . با این حال ، اگر مطالبات از کارمند زیاد باشد اما درآمدش کم ، کارمند به این مسئله فکر می کند که در این شغل به اندازه کافی و متناسب با وظایفم به من حقوق داده نمی شود . در نتیجه این مسئله می تواند یکی از عوامل فرسودگی شغلی باشد . این مسئله باعث می شود افراد به دنبال شغل دوم بروند که نتیجه آن خستگی و فرسودگی بیشتر است .

 مدیریت ضعیف . شرکت می تواند تأثیر بسیار زیادی بر روی پیشگیری از فرسودگی شغلی یا کمک به آن داشته باشد . به عنوان مثال ، بسته به نوع مدیریت ، کارمندان ممکن است احساس کنند که دستاوردهای آن ها دیده می شود ، وقتی با مشکلات مواجه هستند حمایت می شوند ، ارزشمندند و احساس امنیت دارند .

از طرف دیگر ، اگر مدیریت ضعیف باشد کارمندان ممکن است احساس کنند عدالت رعایت نمی شود ، بر فعالیت های خود کنترل ندارند ، به رسمیت شناخته نمی شوند و امنیت شغلی ندارند . مدیریت ضعیف شرکت ، می تواند عوامل دیگر را نیز تحت تأثیر قرار دهد و باعث شود کارمند در معرض خطر فرسودگی شغلی قرار بگیرد .

پیامدهای فرسودگی شغلی

گاهی اوقات ، فاصله گرفتن چند روزه از کار ، به افراد کمک می کند که استرس شغلی خود را کاهش دهند . اما این استراحت های کوتاه برای همه مفید نبوده و حتی یک استراحت بلندمدت هم باعث نمی شود استرس این افراد کم شود . اگر فردی به این وضعیت دچار شود به احتمال زیاد در معرض خطر فرسودگی شغلی است و اگر نادیده گرفته شود پیامدهای منفی فرسودگی شغلی را تجربه خواهد کرد که در ادامه به آن ها پرداخته ایم .

 عقب ماندن از برنامه ها . نتیجه فرسودگی شغلی ، عقب ماندن مداوم است . این وضعیت ، واقعاً ناخوشایند است . افراد دیگر ، به احتمال زیاد به آنچه انجام می دهید وابسته هستند و بنابراین اگر کار خود را به موقع انجام ندهید ، ممکن است باعث کند شدن کار آن ها نیز بشوید . علاوه براین ، ممکن است این وضعیت منجر به شکایت مشتریان بشود چون نیازهایشان به موقع برآورده نمی شود .

 فرسودگی در خانه . فرسودگی شغلی می تواند منجر به فرسودگی در خانه شود . اگر موقع آمدن به خانه از نظر روحی یا جسمی خسته باشید ، کمتر برای کارهای خانه و خانواده وقت می گذارید . ممکن است روتین های خواب را انجام ندهید مانند داستان خواندن قبل از خواب برای فرزندان یا اینکه تکالیف روزانه خانه را انجام ندهید . به عبارت دیگر ، وقتی شما دچار فرسودگی شغلی باشید خانواده نیز از مشکلاتی رنج خواهد برد  و حتی می تواند یکی از نشانه های پیش بینی کننده طلاق باشد .

 بی نظم شدن . فرسودگی شغلی نه تنها می تواند باعث عقب ماندن شما از تکالیفتان شود بلکه شما را دچار بی نظمی نیز می کند . ممکن است قرارهای ملاقات را فراموش کنید . کاغذهای کاری پر نشود و میز به هم ریخته ای داشته باشید . اگر به این ترتیب ادامه بدهید ، برنامه ریزی برای شما تبدیل به کابوس می شود .

 مشکلات سلامتی . یکی دیگر از نتایج فرسودگی شغلی ، بیماری است . برخی از افرادی که ساعاتی طولانی کار می کنند خوب نمی خوابند ، ورزش نمی کنند ، غذای مناسب نمی خورند و سلامتی عاطفی خود را نیز به خطر می اندازند .

 غیبت از کار . بار کاری زیاد می تواند منجر به غیبت از کار شود . ممکن است بخواهید با محل کار خود تماس گرفته و بگویید بیمار شده اید و برای یکی دو روز از کار فرار کنید یا شاید در خانه بمانید و اصلاً با محل کار خود تماس نگیرید . بدیهی است که این کار ، توصیه نمی شود چون در نهایت منجر به از دست دادن کارتان می شود .

 کاهش کیفیت کار . اگر کیفیت کار شما کاهش پیدا کند می تواند یکی از پیامدهای فرسودگی شغلی باشد . تلاش شما برای بهتر بودن کم می شود و در پروژه هایی که انتظار می رود عملکرد بسیار خوبی داشته باشید در سطح متوسط عمل می کنید . اگر برای شخصی دیگر کار می کنید این مسئله می تواند برای شما مشکل ساز شود و زمان استعفا و ترک شغل برسد . مدیر شرکت ، ممکن است در این مورد به شما هشدار دهد یا به کلی شما را اخراج کند .

 مشکلات در روابط . در نتیجه فرسودگی شغلی علاوه براینکه نمی توانید تکالیف خانه را انجام دهید، در روابط خود با همسر و اعضای دیگر خانواده نیز دچار مشکل می شوید . احساسات دیگران باید مورد توجه قرار گیرد و نیازهای آن ها برآورده شود . در غیر این صورت ، روابطتان نیز به خطر می افتد . به همین دلیل افزایش رضایت شغلی خود بسیار مهم است و از تسری پیدا کردن مشکلات کاری شما به روابطتان جلوگیری می کند .

 کاهش خلاقیت . اثر دیگر فرسودگی شغلی ، کاهش  خلاقیت است . شما تکالیف شغلی خود را پشت سر می گذارید نه به خاطر اینکه از آن لذت می برید بلکه به خاطر اینکه مجبورید . بنابراین ، ذهن شما به روی روش های جدید فکر کردن بسته می شود . این مسئله می تواند منجر به کاهش درآمد ، بهره وری و کارآیی شود ، زیرا شما به دنبال روش هایی برای کار کردن سریع تر یا بهبود خدمات و محصولات خود نیستید .

 از دست دادن علاقه به تفریح . وقتی در محل کار خود دچار فرسودگی هستید ، ممکن است دیگر علاقه ای به تفریح نداشته باشید و بیشترین تمرکز و انرژی شما برای گذراندن روزها خواهد بود . در روزهای تعطیل ، ممکن است به جای تفریح داشتن ، فقط بخوابید . اما این کار باعث تجدید انرژی شما نخواهد شد .

کلام آخر

در نهایت ، فرسودگی شغلی می تواند باعث شود اهداف کاری خود را فراموش کرده و علت کار کردن خود را گم می کنید . این وضعیت بر روی انگیزه شما تأثیر می گذارد . اهداف بخشی از چیزی هستند که شما را به حرکت در می آورند .

اگر تمرکز خود بر روی هدف را از دست بدهید ممکن است مسیر حرفه ای خود را کاملاً تغییر داده و در شرایطی قرار بگیرید که به دنبال آن نبوده اید . این مسئله می تواند برای همه ابعاد زندگی شما پیامدهای منفی داشته باشد و در نتیجه سلامت جسمی و روحی تان به خطر بیفتد .

اگر شما هم دچار علائم فرسودگی شغلی هستید و یا احتمال دارد در این شرایط قرار بگیرید لازم است سریعاً برای حل این شرایط ، اقدام کنید و هرچه زودتر جلوی عواقب منفی آن را بگیرید . در ادامه و با کلیک بر روی لینک زیر می توانید با راهکارهای درمان فرسودگی شغلی آشنا شوید .

سوالات متداول

1- چه عواملی باعث فرسودگی شغلی می شود ؟

عواملی مانند الزامات نامشخص یا غیر ممکن ، استرس زیاد و مدیریت نشده ، نبود کنترل شخصی ، مدیریت ضعیف و غیره باعث فرسودگی شغلی در افراد می شوند که در مقاله بیشتر به آن ها پرداخته شده است .

2- فرسودگی شغلی چه پیامدهایی دارد ؟

فرسودگی شغلی منجر به مشکلاتی از قبیل عقب ماندن از برنامه ها ، خستگی در خانه ، بی نظمی و مشکلات جسمی می شود که به جزئیات آن ها در مقاله بیشتر پرداخته شده است .

3- آیا استرس زیاد باعث فرسودگی شغلی می شود ؟

استرس زیاد یکی از عوامل مهم در ایجاد فرسودگی شغلی در کارمندان است . افرادی که در محیط کار به صورت بلندمدت با استرس روبرو هستند دچار فرسودگی می شوند . در این میان عوامل دیگری نیز مؤثر هستند که با جزئیات آن در مقاله آشنا می شوید .