افسردگی پس از زایمان در مادران ؛ علائم و عوامل موثر بر آن

در دوران بارداری زنان در برابر بیماری هایی هم چون افسردگی و اضطراب آسیب پذیرترند و همچنین تغیرات هورمونی زیادی در بدن رخ می دهد که پس از زایمان نیز این تغیرات هورمونی ادامه دارد که اغلب باعث تغیر در عواطف و احساسات  و حالات جسمی مادر می شود که در ابتلای زن باردار به افسردگی پس از زایمان نقش دارد ؛ این اختلال روی رفتار مادر با نوزاد ، همسر و اطرافیان تاثیر می گذارد و گاهی باعث ایجاد مشکل در برقراری ارتباطش با نوزاد شده و در نتیجه عواقب منفی زیادی برای نوزاد خواهد داشت . میزان شیوع اختلال افسردگی در حال حاضر در جهان بسیار بالاست و با توجه به اینکه تعداد زیادی از مادران به این بیماری دچار می شوند و عواقب زیانباری که دارد ، آگاهی هر چه بیشتر مادران باردار و زنان قبل از دوران بارداری در مورد افسردگی پس از زایمان ضروری است . در ادامه این مقاله به تعریف افسردگی پس از زایمان در مادران و علائم و عوامل موثر بر آن می پردازیم . 

افسردگی پس از زایمان چست ؟

افسردگی پس از زایمان یکی از انواع افسردگی است که پس از زایمان در زنان رخ می دهد و از اختلالات شایعی است که بر کودک و خانواده تاثیرات زیادی می گذارد ، این مادران احساس مسولیت و پاسخگویی کمتری در برابر نوزاد دارند و در تعامل با نوزاد دچار مشکلات زیادی می شوند . این اختلال بعد از زایمان و حداکثر 4 هفته بعد از زایمان اتفاق می افتد و ممکن است تا یک سال بعد ادامه پیدا کند . تقریبا 15 تا 25 درصد زنان ایرانی پس از زایمان آن را تجربه می کنند که در حدود یک سوم این افراد افسردگی از دوران بارداری شروع شده و پس از زایمان شدیدتر می شود . مساله مهمی که در مورد این بیماری وجود دارد تشخیص افسردگی پس از زایمان و درمان آن آن است زیرا طبق آمار نیمی از زنان مبتلا درمان نشده و به سمت افسردگی حاد پیش می روند .

علائم افسردگی پس از زایمان

علائم افسردگی پس از زایمان تا حدودی مانند سایر انواع افسردگی است و در ادامه به این نشانه ها اشاره می کنیم : 

علایم افسردگی متوسط پس از زایمان :

• احساس غمگینی ‌، نا امیدی‌ و دلتنگی
• کاهش‌ اشتها و کاهش‌ وزن‌
• بی‌انرژی‌ بودن‌ و خستگی‌
• آرام حرف زدن 
• کندی سرعت فکر کردن 
• سردرد و بیماری های جسمی 
• سردرگمی‌ و امید نداشتن به توانایی‌ بهبود زندگی‌
• نداشتن پیوند عاطفی‌ بین‌ مادر و کودک ‌، که‌ برای‌ هر دو زیان‌آور است
• احساس بی قراری 
• احساس کفری یا عصبی بودن 

علائم افسردگی‌ شدید پس از زایمان :

•  احساسات‌ تهاجمی‌ نسبت‌ به‌ کودک و حمله به نوزاد
•  ‌بی‌اشتهایی‌ یا غذا خوردن‌ اجباری
•  دوری کردن از دیگران‌
• تمایل به خودکشی و کشتن نوزاد 
• به وجود آَمدن مشکلات زناشویی 

با توجه به اثراتی که افسردگی پس از زایمان دارد نیاز به پیشگیری و درمان آن مشهود است و مادرانی که احساس می کنند علائم افسردگی دارند حتما باید به روانشناس مراجعه نمایند . برای مطالعه مقالات بیشتر در مورد افسردگی پس از زایمان در مادران در کانال تلگرام روان شناسی جنسی ، زوج و خانواده عضو شوید . 

عوامل افسردگی پس از زایمان

عوامل متعددی مانند با افسردگی پس از زایمان مرتبط اند که در ادامه به مهم ترین آنها اشاره می کنیم :

1.  زندگی با خانواده همسر : مادراني كه از زندگي با خانوده همسران خود ناراضی هستند حمايت خوبی از طرف آنها در مورد مراقبت از نوزاد و انجام وظايف روزانه دریافت نمی کنند ، در نتیجه احساس عدم كفايت با كاهش اعتماد به نفس همراه شده و منجر به افسردگی پس از زايمان می شود . 
2. وقوع حوادث ناگوار زندگی 
3. سابقه ابتلا به بیماری روانی در خانواده و در خود فرد 
4. حاملگی ناخواسته : وقتی بارداری ناخواسته است یعنی شرایط برای ورود نوزاد مهیا نیست و بارداری صدمات زیادی به مادر وارد می کند . 
5. تمایل به سقط جنین 
6. ناخواسته بودن جنس نوزاد 
7. سازگاری با همسر و خانواده همسر 
8. تحصیلات پایین 
9. بیکاری : بیکاری و شرایط اقتصادی نامناسب احتمال ابتلا به افسردگی پس از زایمان را بالا می برد .
10. نوع زایمان : در زایمان سزارین احتمال ابتلا به افسردگی پس از زایمان بیشتر است .
11. رابطه عاطفی با همسر : زنانی که رابطه عاطفی خوبی با همسرانشان ندارند و مورد حمایت همسرانشان نیستند بیشتر در معرض خطر ابتلا به افسردگی بعد از زایمان هستند . 
12. وضعیت سلامتی نوزاد بعد از تولد بر وضعیت روانی مادر تاثیر گذار است.  
13. افسردگی دوران بارداری : افسردگی دوران بارداری از عوامل بسیار مهمی است که افسردگی پس از زایمان را پیش بینی می کند و درمان افسردگی در همان دوران بارداری اقدام بسیار مهمی است که قبل از تولد نوزاد باید انجام شود .

از آنجایی که مادران نقش بسیار پررنگی در پرورش نوزاد و آینده فرزندشان دارند ، مادران باید از سلامت جسمی و روحی برخوردار باشند تا بتوانند فرزند سالمی پرورش دهند ، مادران باید نسبت به سلامت روانی خود هوشیار باشند و آن را جدی بگیرند . 

منابع : 

- ارتباط افسردگي پس از زايمان با عوارض رواني اجتماعي مادران ؛ نعيما خدادادي ، هائيده محمودي  ، سيده نوشاز مير حق جو

- افسردگی پس از زایمان و رابطه آن با برخی از عوامل مرتبط ؛ سیدحمزه حسینی ، ابوالحسن نقیبی ، محمد خادملو

- ارتباط افسردگی بعد از زایمان و نوع زایمان ؛ مهین نجفیان ، ماریا چراغی ، علی ناظري آستانه ، مهرنوش نمازی