تاثیر رفتار والدین بر بیش فعالی کودکان

اختلال نقص توجه همراه با بیش فعالی در کودکان یکی از اختلالات شایع در سنین دبستان می باشد که گاهی اوقات در صورت درمان نشدن در بزرگسالی به اختلالات دیگری مانند اختلال سلوک تبدیل می شود بنابراین این کودکان در سنین کودکی حتما باید شناسایی شده و مورد درمان قرار بگیرند . کودکان مبتلا به بیش فعالی بیش از اندازه پر جنب و جوش هستند ، آرام و قرار ندارند ، در جای خود بند نمی شوند ، به همه چیز دست می زنند و طوری حرکت و رفتار می کنند که گویی یک موتور آنها را به حرکت در آورده است ؛ این کودکان در توجه و تمرکز و کنترل رفتارهای تکانشی مشکل دارند یعنی نمی توانند بر یک کار به مدت زیاد متمرکز شوند و انجامش دهند و اینکه وقتی فکری به ذهنشان رسید بدون فکر کردن به عواقب ، آن کار را انجام می دهند . این اختلال به دلیل مجموعه ای از عوامل زیستی ، روانی و اجتماعی به وجود می آید و خانواده نیز نقش زیادی در به وجود آمدن بسیاری از اختلالات روانی دارد . در این مقاله نقش رفتار والدین بر بروز و شدت یافتن اختلال بیش فعالی – نقص توجه را بیان می کنیم .  

تاثیر خانواده بر بیش فعالی کودک

خانواده نخستین محیطی است که الگوهای عاطفی ، جسمی و شخصیتی فرد در آن پی ریزی شده و شکل می گیرد . به دلیل اینکه کودکان ADHD  هم تحرک زیادی دارند و هم دچار مشکلات توجه و مشکلات تحصیلی هستند برخورد والدین با آنها مهربان نیست و بیشتر با پرخاشگری همراه است و بیشتر این کودکان را تنبیه می کنند حتی کتک می زنند . والدین سعی می کنند با تنبیه کردن تحرکشان را کم کنند و تمرکزشان را زیاد کنند تا به تکالیفشان برسند و کارهایشان را انجام دهند ولی این کار نتیجه عکس دارد و با تنیه کردن نه تنها اختلال کودک کم نمی شود بلکه نافرمانی و لجبازی او نیز شروع می شود . 
دو بعد از رفتار والدین بر رفتار فرزندان تاثیر دارد : 

• پذیرش در برابر طرد کردن 
• سخت گیری در برابر آسان گیری 

برخی تحقیقات نشان می دهند که اختلال بیش فعالی – نقص توجه حاکی از نوعی واکنش نسبت به نابه سامانی های خانوادگی مثل اعتیاد والدین ، اضطراب والدین و افسردگی مادر می باشد هم چنین در خانوده های پرجمعیت زیاد بودن افراد و نبود رفاه کافی برای همه اعضا از علل به وجود آمدن بیش فعالی است . 
عواملی مانند روابط ضعیف والدین و کودک ، رفتار و خلق متغیر پدر ، والدینی که کار می کنند ، مشکلات روانی والدین و مشکلات پدر و مادر با همدیگر در به وجود آمدن نشانه های بیش فعالی موثر هستند .

الگوهای رفتار والدین با کودکان بیش فعال و تاثیر رفتار بر این کودکان

تحقیقات در خانواده های ایرانی نشان داده اند هر چه پذیرش والدین نسبت به کودک بیش فعال بیشتر باشد نشانه های بیش فعالی کمتر در کودک دیده می شود .

1. کنترل کودک همراه با پرخاشگری نیز باعث افزایش بسیار زیاد بیش فعالی در کودک می شود زیرا کنترل وقتی از طریق پرخاشگری اعمال می شود باعث می شود کودک مقاومت کند و در نتیجه تنش و خصومت بین والدین و کودک افزایش می یابد . 
2. الگول تعامل عدم دلبستگی پرخاشگرانه رابطه زیادی با شدت بیش فعالی دارد یعنی هر چه میزان رفتارهای طرد کننده ، عدم دلبستگی و پرخاشگری در اعضای خانواده بیشتر باشد به همان اندازه شدت علائم افزایش می یابد . 
3. الگوی تعامل مبتنی بر پذیرش بهترین الگوی تعامل والدین با کودکان بیش فعال می باشد زیرا با این الگو والدین به کودک توجه مثبت می کنند ، جو خانواده آرام است و حمایت عاطفی از اعضا زیاد است و چون تنشی وجود ندارد مقاومت و لجبازی نیز در کودک به وجود نمی آید . بنابراین والدین این کودکان باید تا حد امکان رفتارهای نادرست خود را اصلاح کنند تا موجب شدید تر شدن این اختلال در کودک نشوند . 

برای مشاوره دربارهرفتار والدین با کودکان بیش فعال با مشاوران تلفنی روانشناسی فیلیا  تماس بگیرید و از کمک مشاوران روانشناسی فیلیا بهره مند شوید. همچنین برای مطالعه مقالات بیشترمی توانید در کانال تلگرام روانشناسی کودک و نوجوان عضو شوید .​

منبع : 
 الگوهايی تعامل والدين در كودكان مبتلا به اختلال كمبود توجه-بيش فعالی با گروه كنترل ؛  دكتر مژگان كار احمدی و همکاران