علائم اختلال وسواس عملی

اختلال وسواسی فکری عملی چهارمین بیماری شایع روانپزشکی و یک اختلال اضطرابی است که با تفکرات وسواسی مکرر و زیاد و رفتار های تکراری ظاهر می شود نشانه اصلی اختلال وسواس فکری عملی وجود وسواس های فکری یا عملی مکرر و چنان شدید است که رنج و عذاب قابل ملاحظه و زیادی را برای فرد به بار می آورند و این وسواس های فکری و وسواس های عملی سبب اتلاف وقت فرد می شوند  ( هر روز بیش از یک ساعت وقت فرد را می گیرد مثلاً ممکن است فرد 4 ساعت را در حمام به سر ببرد ) و باعث مشکل در روند معمولی و طبیعی زندگی ، کارکرد شغلی ، فعالیت های معمول اجتماعی ، یا روابط فرد ایجاد می کند . هر چند عمل وسواسی ( اختلال وسواس عملی ) ممکن است در تلاش برای کاستن از اضطراب همراه با وسواس فکری انجام شود ، همیشه باعث کم شدن اضطراب  و ناراحتی فرد نمی شود  و ممکن است پس از انجام عمل وسواسی ( اختلال وسواس عملی )  اضطراب  فرد تفاوتی نکرده باشد و یا حتی بیشتر شده باشد . در واقع اختلال وسواس عملی همان اعمال وسواسی است که افراد انجام می دهند مانند شستن زیاد دست ، حمام طولانی ، چک کردن گاز ، شیر آب و ... 
در این مقاله به علائم اختلال وسواس عملی می پردازیم .

علائم اختلال وسواس عملی

وسواس یکی از انواع اختلالات وسواس فکری عملی و اختلالات مرتبط است . علائم اختلال وسواس فکری عملی شامل وسواس فکری (افکار وسواس مانند فکر آلودگی و میکروب ) و وسواس عملی  ( اعمال وسواس مانند شستن دست )  است  هر فردی ممکن است یکی از وسواس های عملی زیر را داشته باشد یا چند تا از آن ها را داشته باشد یا همه آن ها را با هم داشته باشد . 

•  اختلال وسواس عملی نوع نظافت و پاکیزگی 
• اختلال وسواس عملی نوع تقارن یا نظم و ترتیب
• اختلال وسواس عملی نوع موضوعات ممنوع یا تابو 
• اختلال وسواس عملی نوع صدمه زدن

اختلال وسواس عملی نوع نظافت و پاکیزگی

در وسواس عملی نوع نظافت و پاکیزگی ،  فرد اعمال وسواس مانند عمل نظافت و پاکیزگی زیادی را انجام می دهد ،  مثلاً روزی 5 ساعت حمام می کند تا اثر آلودگی و کثیفی را از خود دور کند . بعد از هر بار دست زدن به چیزی دستش را چند بار می شود . اگر لباس هایش به کف اتاق بیفتد آن ها را می شوید ، اگر در حالی که دست هایش را خشک نکرده است  به پریز های برق یا کنترل تلویزیون یا تلفن همراه دست بزند دوباره دست هایش را می شوید .  مدام در حال تمیز کردن خانه است تمام وسایل خانه را می شوید حتی برخی وسایل الکترونیکی مانند پنکه ، لامپ ، و گوشی همراه را هم می شویند . شایع ترین نوع وسواس نوع  آلودگی است . 

اختلال وسواس عملی نوع تقارن یا نظم و ترتیب

در اختلال وسواس عملی نوع تقارن یا نظم و ترتیب ، فرد وسواسی همه وسایل را مرتب  و طبق نظم خاصی می چیند و سعی می کند همه چیز را قرینه بگذارد حتی موقع راه رفتن روی موزاییک سعی می کند روی خطوط موزاییک پا نگذارد . باید اشیاء با دقت و زاویه خاصی در جای خود قرار گیرند . باید هنگام نظافت وسایل حواسم باشد دقیقاً طبق شکل خاصی قرار داده شوند  . اگر پای چپش خیس شد حتماً پای راستش را هم خیس می کند . 

اختلال وسواس عملی نوع موضوعات ممنوع یا تابو 

در اختلال وسواس عملی نوع موضوعات ممنوع یا تابو ، فرد وسواس عملی پرخاشگری ، اعمال کفرآمیز و جنسی دارد . یعنی فرد وسواسی مدام از دیگران می پرسد که آیا کاری که انجام داده پرخاشگری بوده است یا نه ؟ یا اینکه حرفی که زده کفر گویی به مقدسات بوده است یا نه ؟ یا انگار در ذهن خود در حال توهین به مقدسات و خداوند است . در مسایل جنسی هم فرد فکر می کند  قبلاً عمدا با فردی به منظور اهداف جنسی ارتباط برقرار کرده است به همین علت مدام  اندام تناسلی خود را بررسی و چک می کند . 

اختلال وسواس عملی نوع صدمه زدن

در اختلال وسواس عملی نوع صدمه زدن ،  فرد وسواسی مدام بررسی می کند که به دیگران یا خودش صدمه ای وارد شده است یا نه  . مثلا مادری که وسواس عملی صدمه زدن در مورد فرزندش دارد مدام و پشت سر هم فرزندش را بررسی می کند که ببیند واقعا فرزندش صدمه ای ( بیماری ، تجاوز ) دیده است مثلاً دچار بیماری پوستی یا صدمه خاصی یا بیماری دیگر  شده است ؟ . در این مورد فرد وسواسی مدام  همسر ، فرزندان ، والدین ، خواهر ، برادر  و  کسانی را که دوستشان دارد مدام چک می کند که نکند صدمه ای یا آسیبی دیده باشند ، مثلاً همسرش در جاده تصادف کرده باشد به همین علت مدام با او تماس می گیرد .  مدام بدن ، پوست صورت و ... رابررسی می کند که نکند دچار بیماری خاصی شده باشد . برای اطلاع بیشتر در مورد انواع وسواس در زنان و مردان و علایم هر کدام ، در کانال تلگرام اختلالات روان شناختی و مهارت های زندگی عضو شوید . یا با مشاوره تلفنی روانشناسی فیلیا تماس بگیرید تا از کمک مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی فیلیا استفاده کنید .

منابع :
بررسی شیوع اختلال وسواسی- جبری دانشجویان دانشگاه های شهرستان خوی ،  فاطمه صفرعلیزاده ، 1391 
راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، ترجمه یحیی سیدمحمدی