فرزند خواندگی و مشکلات آن

باروری و بارداری در اکثر فرهنگ ها از ارزش والایی برخوردار است و آرزوی داشتن فرزند یکی از اساسی ترین محرک های انسانی در تداوم زندگی مشترک محسوب می شود هم چنین بچه دار شدن هدفی بسیار مهم برای مردان و زنان و معیاری لازم برای دستیابی به رضایتمندی است و در مقابل ناباروری یکی از مهم ترین موارد نگرانی در زوجینی است که در شروع زندگی مشترک هستند . ناباروری به عنوان یک بحران فردی استرس زیادی را به زوج های نابارور وارد می کند و سلامت روانی فرد را تهدید می کند . زمانی که روش های پزشکی باروری روی فرد نابارور جواب ندهد فرزند خواندگی یکی از راه حل های پیش روی زوجین است که کودک بی سرپرستی را از بهزیستی به عنوان فرزند خوانده خود می پذیرند ولی این کار علاوه بر این در قدم اول دشوار است ، با وجود محاسنی که دارد معایبی نیز دارد . در این مقاله به زوایای مختلف فرزند خواندگی می پردازیم . 

فرزندخواندگی

افرادی که نمی توانند بچه دار شوند ، با بچه دار شدن اختلالات ژنتیکی انتقال می یابد و زوجین سن بالا می توانند از فرزند خواندگی استفاده کنند و فرزندی داشته باشند . فرزند خواندگی عبارت است از سرپرستی کودکان بدون سرپرست ولی شناخته شده تحت سرپرستی سازمان بهزیستی به خانواده های متقاضی که واجد شرایط قانون جاری حمایت از کودکان بی سرپرست باشند.

مشکلات فرزند خواندگی برای خانواده ها

علاوه بر وجود مشکلات حقوقی برای کسانی که می خواهند فرزندی به سرپرستی بگیرند مشکلات دیگری نیز وجود دارد : 
مقوله دلبستگی کودک : بسیاری از خانواده ها حتی مدت های بعد از گرفتن فرزند امید به باروری خودشان دارند و این مانع فکری باعث می شود این افراد در ایجاد دلبستگی بین خود و فرزندشان به مشکل بربخورند . موضوع دلبستگی از جمله مسایل مهم در فرآیند تصمیم گیری ، پذیرش و پرورش کودک است که نیاز به راهنمایی مشاوران و روانشناسان دارد تا کودک و خانواده از اختلالات دلبستگی در امان بمانند . 
مشکلات مربوط به هویت و نحوه شکل گیری آن : تعامل نزدیکی میان مقوله دلبستگی و هویت وجود دارد و شکل گیری هویت با دل نگرانی های مربوط به هویت ژنتیکی کودک و ضرورت و نحوه آگاه سازی او مربوط می شود . 
زمان گفتن حقیقت فرزند خوانده بودن به کودک : این موضوع یکی از چالش های بسیار جدی والدین است که نمی دانند چه زمانی باید کودک را از این موضوع مطلع کنند و موارد قابل توجه بسیاری در این باره وجود دارد که همگی در پذیرش این موضوع از سمت کودک تاثیر می گذارد مانند نحوه گفتن ، مشکلات و جو خانواده موجود  ، اینکه از پدر و مادرش بشنود یا خودش متوجه شود و ...
پذیرش یا عدم پذیرش کودک توسط اطرافیان :  فتار مناسب خانواده ها و اطرافیان کودک در کم کردن مشکلات کودک و خود خانواده تاثیر زیادی دارد و باید به این مقولاه ها توجه شود . فرهنگ و دیدگاه خانواده ها نیز در پذیرش کودک تاثیر بسیار زیادی دارد . 
تبعیض در خانواده هایی که خودشان صاحب فرزند شده اند : وقتی خانواده ای پس از فرزند خوانده داشتن خود صاحب فرزند می شوند به تعارضات زیادی بر می خورند که نیاز به حمایت و هدایت دارند . 

آیا فرزندخوانده آنها در معرض مشکلات روانشناختی قرار دارند ؟

یکی از مشغله های بزرگ والدین این است که آیا فرزندخوانده آنها در معرض مشکلات روانشناختی قرار دارند ؟ 
تحقیقاتی که در این باره انجام شده اند نتایج متفاوتی داشته اند ، اختلالات رفتاری و هیجانی نظیر رفتارهای پرخاشگرانه ، دزدی و مشکلات یادگیری در کودکانی که به فرزندی پذیرفته شده اند بیشتر است و هر چه سن کودک در هنگام پذیرش بالاتر بوده باشد احتمال این مشکلات بیشتر است زیرا سابقه بدرفتاری و غفلت در این کودکان بیشتر است . مطالعه دیگری که در سال 1994 انجام شده است نشان می دهد که نوجوانانی که به فرزندی پذیرفته شده اند در مقایسه با دیگر نوجوانان از اختلالات هویتی بیشتری رنج نمی برند . مطالعات ديگری كه انجام گرفته است نشان مي دهند كه كودكان فرزندخوانده بيشتر در معرض خطر مشكلات يادگيري و تمركز هستند ، 20 تا 40 درصد فرزند خوانده ¬ها به نظر مي رسد كه اختلال كمبود توجه دارند در حالی كه فقط 3 تا 5 درصد از كودكان غير فرزند خوانده با اين مشكلات مواجه اند . مطالعات همچنين نشان مي دهد كه خطر بيشتری برای تنوعی از ناتوانايی های يادگيری وجود دارد. اين ممكن است به دلیل وراثت ، مراقبت های والدينی ضعيف مانند استفاده مادر يا والدين از الكل ، دارو يا مشكلات در حين بارداری يا زايمان باشد . 

در ایران در این باره تحقیقات بسیار کمی انجام گرفته است و یکی از تحقیقات انجام گرفته نشان می دهد کودکانی که به فرزندی پذیرفته شده اند در مقایسه با کودکانی که در پرورشگاه و بهزیستی هستند رشد جسمانی و روانی سالم تری دارند . برای اطلاعات بیشتر در مورد مشکلات فرزند خواندگی با مشاوران تلفنی روانشناسی فیلیا  تماس بگیرید و از کمک مشاوران روانشناسی فیلیا بهره مند شوید و در کانال تلگرام روانشناسی کودک و نوجوان عضو شوید .​

منابع : فرزندپذیری ؛ رضا رزاقی
وضعيت و چالش های موجود در رابطه با پذيرش و مراقبت از كودكان در خانواده های جايگزين ؛ حمید سپهر