انواع هیجان

همه انسان ها از بدو تولد دارای هیجاناتی هستند که برای بقا و ادامه زندگی به آنها نیاز دارند ، این هبجان ها در همه افراد وجود دارند . برخی از هیجاناتی که داریم لذت بخش بوده و برخی آزاردهنده هستند . هیجانات اصلی انسان شامل ترس ، خشم ، نفرت ، علاقه ، غم و شادی است ؛ این هیجانات نقش بسیار مهمی در زندگی ما دارند و هر کدام نیز کارکرد خاصی دارد و در برخی موقعیت ها استفاده می شود . در ادامه این مقاله به بیان انواع هیجان در انسان می پردازیم . 

ترس

یکی از هیجان های اصلی انسان ترس است ؛ ترس واکنشی هیجانی است و زمانی به وجود می آید که فرد احساس کند یک موقعیت برایش خطرناک و تهدید کننده است . رایج ترین موقعیت های ترس آور به پیش بینی صدمه جسمانی یا روانی ، آسیب پذیری در برابر خطر و انتظار فرد از اینکه توانایی مقابله با یک موقعیت قریب الوقوع را ندارند مربوط می شود . تصور فرد از اینکه نمی تواند با یک خطر مقابله کند به اندازه خود خطر به عنوان منبع ترس اهمیت دارد . 
ترس ، دفاع کردن را با انگیزه می کند ؛ ترس یک علامت هشدار دهنده برای صدمه جسمانی یا روانی عمل می کند و به صورت برانگیختگی سیستم عصبی خودمختار عمل می کند . فردی که ترسیده می لرزد ، عرق می کند ، به دور و بر خود نگاه می کند و برای دفاع از خودش احساس تنش عصبی می کند . ترس درباره آسیب پذیری به ما هشدار می دهد ، یادگیری را آسان تر می کند و مقابله کردن با موقعیت خطر ساز را فعال می کند . 

خشم

خشم هیجانی فراگیر است . خشم پرشورترین و خطرناک ترین هیجان است . خشم از مانع به وجود می آید مثل زمانی که فرد برداشت می کند که نیروهای بیرونی دربرنامه ها ، هدف ها یا سلامتی او اختلال ایجاد می کند . خشم از خیانت در امانت ، مورد بی اعتنایی قرار گرفتن ، بی ملاحظه بودن دیگران و رنجش انباشته شده ناشی می شود . " اساس خشم این عقیده است که اوضاع آنگونه که باید باشد نیست " . خشم به این دلیل هیجان خطرناکی است که هدف آن نابود کردن موانع است . تقریبا نیمی از رویدادهای خشم فریاد کشیدن و جیمغ کشیدن را شامل می شود و تنها 10 درصد به پرخاشگری منجر می شود ، وقتی خشم به پرخاشگری منجر می شود نابودی و جراحت غیر ضروری ایجاد می کند و باعث می شود به دیگران صدمه بزنیم . 
خشم می تواند مفید نیز باشد ، خشم در صورتی مفید است که بنیه و استقامت ما را در تلاش برای رسیدن به یک هدف نیرومند می کند . 

نفرت

نفرت یعنی خلاص شدن از شر چیزی آلوده ، فاسد یا گندیده که حس خوبی را در فرد به وجود نمی آورد . در کودکی هیجان نفرت به مزه های ترش و تلخ محدود می شود و در بزرگسالی نفرت از هر چیزی که ما فکر می کنیم آلوده است ایجاد می شود مثل آلودگی های بدن ( لخته خون ) ، آلودگی های میان فردی ( تماس بدنی با افراد نامطلوب ) ، آلودگی های اخلاقی ( خیانت و کودک آزاری ) . بیشتر چیزهایی را که ما آلودگی نامیدیم فرهنگ هر جامعه برای افراد تعیین می کند .
 وظیفه نفرت ، رد کردن است . افراد از طریق نفرت برخی از جنبه های مادی یا روانی محیط را پس می زنند و دور می اندازند . پس زدن این موارد در حوزه هیجان نفرت است : خوردن چیزی تلخ ، بو کردن امونیاک ، خودن سیبی با کرم درون آن ، دیدن کالبدشکافی پزشکی ، خوابیدن روی تخت هتلی که ملحفه های آن عوض نشده است . 

غم

غم منفی ترین و آزاردهنده ترین هیجان انسان است و ناشی از تجربیات شکست و جدایی است . از دست دادن فردی عزیز از طریق مرگ ، طلاق یا مشاجره ناراحت کننده است . جدایی از وطن ، شغل و ... نیز ما را غمگین می کند . شکست نیز منجر به غم می شود مثل رد شدن در امتحان ، باختن در مسابقه و ...چون غم احساس ناخوشایندی است فرد را با انگیزه می کند تا هر کاری انجام دهد که از وقوع دوباره آن جلوگیری کند یا اینکه شرایط غم انگیز را کاهش دهد . غم انسان را با انگیزه می کند تا شرایط را به قبل از غم انگیزی برگرداند . برای مثال بعد از جدایی همسر رد شده پوزش می خواهد ، گل می فرستد و سعی می کند رابطه قطع شده را ترمیم کند . 

شادی

پیامد خوشایند هر کاری باعث خوشحالی می شود مانند موفقیت در یک کار ، پیشرفت شخصی و ... 
تاثیر شادی بر ما بر خلاف تاثیر غم است ، وقتی غمگین هستیم احساس بی حالی و کناره گیری می کنیم و وقتی شادیم احساس علاقه و معاشرتی بودن می کنیم . وقتی غمگین هستیم اغلب بدبینیم و وقتی خوشحال هستیم خوشبینیم . شادی دو وظیفه دارد : اولا به ما کمک می کند برای انجام فعایت های اجتماعی اشتیاق داشته باشیم و ثانیا شادی وظیفه آرامش بخشیدن دارد . 

علاقه 

آخرین مورد از شش هیجان اصلی که به بیان آن می پردازیم علاقه است . علاقه شایع ترین هیجان در عملکرد روزمره است . معمولا علاقه ما متوقف یا شروع نمی شود بلکه آن را از یک موضوع یا رویداد به رویداد دیگری هدایت می کنیم  . علاقه زیربنای میل به خلاق بودن ، یاد گرفتن و پرورش دادن قابلیت ها و مهارت هاست . علاقه فرد به یک فعالیت تعیین می کند که فرد چقدر به آن کار توجه کند و چطور آن فعالیت را انجام دهد . هم چنین علاقه شرط بسیار مهمی برای یادگیری موضوعات مختلف در زندگی است .

منبع : انگیزش و هیجان ؛ یحیی سیدمحمدی 
رابطه ی سبک هاي ابراز هيجان و سلامت عمومی ؛ دکتر بهشته میرزایی

سوالات متداول

1- ✔️ انواع هیجان در انسان چیست؟

✔️ همه انسان ها از بدو تولد دارای هیجاناتی هستند که برای بقا و ادامه زندگی به آنها نیاز دارند و در متن مقاله نام برده شده اند.

2- ✔️ هیجان ترس چیست؟

✔️ یکی از هیجان های اصلی انسان ترس است و ترس واکنشی هیجانی است که در متن مقاله توضیح کامل داده شده است.

3- ✔️ نفرت چیست؟

✔️ نفرت یعنی خلاص شدن از شر چیزی آلوده ، فاسد یا گندیده که حس خوبی را در فرد به وجود نمی آورد که در متن مقاله شرح داده شده است.